W 12 historii dookoła świata: zima 2019

Czas czytania: 4 min.

Jeśli jeszcze nie bierzesz udziału w moim wyzwaniu W 12 historii dookoła świata, nic straconego. Możesz dołączyć w każdej chwili, niezależnie od tego jakim miesiącem lub porą roku oznaczony jest temat, najważniejsze, by poznać historie do końca roku. Historie, bo czy książka czy komiks czy film, nie ma znaczenia.

Wyzwanie podzielone jest na 2 stopnie trudności: łatwy i trudny. Łatwy pozwala na poznanie jednej historii z wyznaczonego kontynetu raz na 3 miesiące, trudny to nowa co miesiąc historia z innego kraju.

Wyzwanie związane jest z moim projektem Poznaję świat, w którym planuję poznać historie ze 196 krajów i rejonów stworzone przez lokalnych twórców.

Zima 2019

Tematem przewodnim jest Afryka. Jeśli interesuje cię ogólnie kultura afrykańska, zobacz wpisy oznaczone tagiem Afryka gdzie kryją się różnorodne książki i filmy i muzyka.

Jeśli szukasz konkretnych tytułów, poniżej parę sugestii:

• Egipski erotyk, Jusuf Idris. Nowela miłosno-obyczajowa egispkiego autora.
• Żony mojego ojca, Jose Eduardo Agualusa. Powieść drogi i wyprawa śladami ojca po Afryce autorstwa angolskiego pisarza.
• Antologia poezji afrykańskiej Zbigniewa Stolarka i Wandy Leopold.
• Wszystko rozpada się, Chinua Achebe. Klasyka. Powieść o Okonkwo i jego zderzeniu z misjonarzami.
• Excuse My French, egipski film familijny.

P.S. Na nagłówku wpisu znajduje się zdjęcie Kapsztadu i Góry Stołowej w RPA.

Haiti

Niepodległość od Francji Haiti uzyskało 1 stycznia 1804 r. Z tej okazji w styczniu można przeczytać książkę haitańskiego pisarza lub wiersze haitańskiego poety. Większość książek pisana jest po francusku, ale od dawna rośnie znaczenie haitańskiego.

• Poezja Czarnej Afryki zawiera wiersze haitańskich poetów.
• Dzieci bohaterów lub Niedziela, 4 stycznia Lyonela Trouillota. Bohaterami tych powieści są odpowiednio dzieci doświadczające przemocy domowej i student z prowincji biorący udział w demonstracjach antyrządowych.
• Kraj bez kapelusza lub Smak młodych dziewcząt Dany’ego Laferrière czyli odpowiednio powieścioreportaż satyryczny o Haiti i powieść o dorastaniu i życiu (oraz seksie) w ostatnich dniach dyktatury.
• Błogie powroty Yanick Lahens. Powieść kryminalno-społeczna.

Warto też przeczytać wywiad z Lyonelem Trouilootem, a szczególnie poniższy fragment, i zastanowić się nad tzw. mainstreamowym podejściem.

Przejrzałam archiwa polskich gazet. Wszystkie artykuły na temat Haiti miały w tytule „przeklęte” albo „nieistniejące” państwo, jakąś „katastrofę”, „nieszczęście” lub „śmierć”. Ktoś napisał o „intelektualnej pustyni”.

LT: Proszę się nie przejmować, Polska nie wyróżnia się na tle reszty świata. Często spotykam się z takimi wyobrażeniami o moim kraju. Jeśli rozmówcy w ogóle wiedzą, o jakim kraju mowa. „To skomplikowany, trudny kraj” – słyszę. Jakby „skomplikowane” czy „trudne” nie były Francja albo USA. Wie pani, jaki jest problem nas wszystkich? Kompletnie nic nie wiemy o świecie! Im on jest bardziej połączony i usieciowiony, tym mniej mamy pojęcie o tym, co się dzieje w sąsiedniej dzielnicy. Co ja wiem o Polsce? Nic. Nie mam pojęcia, czym żyją tu ludzie, jaki jest poziom nierówności, jakie są zbiorowe niepokoje i problemy.

W ramach wyzwania Ania z Kropli morza przeczytała Smak młodych dziewcząt. Recenzja wkrótce.

Ukraina

Przy okazji Dnia Jedności Ukrainy w styczniu można też wybrać historię ukraińskiego twórcy. Za mało wiemy i interesujemy się tym sąsiadem, a przecież w Polsce to liczna grupa. W sieci Helios wyświetlane są filmy z ukraińskim dubbingiem, w zeszłym roku w Warszawie był festiwal filmów ukraińskich, więc w dostępności kultury też coś się zmienia. Na szczęście literatura ukraińska jest u nas dosyć często wydawana.

Do tej pory mało pisałem o Ukrainie, ale to pewnie się zmieni. Lektura w ramach projektu Poznaję świat jeszcze przede mną, więc to dobra okazja by nadrobić.

Poniżej lista książek ukraińskich autorów, które zdobyły nagrodę Angelus dla literatury środkowowschodniej.

• Dwanaście kręgów, Jurij Andruchowycz
• Muzeum porzuconych sekretów, Oksana Zabuźko
• Mezopotamia, Serhij Żadan

Jest tego o wiele więcej, więc zachęcam do własnych poszukiwań i dzielenia się swoimi znaleziskami. Monweg napisała już recenzję Mezopotamii.

Serbia

15 lutego jest Święto Narodowe Serbii i rocznica uchwalenia pierwszej Konstytucji w 1835 r. O kulturze Serbii co nieco już pisałem, więc zapraszam do czytania. A jeśli chodzi o historie lokalnych twórców to można np. sięgnąć po:

• poezję lub powieści Mariji Knežević. Ja polecam tomik Ulicznice.
• zbiór opowiadań Jarmarczny kuglarz Jeleny Lengold.
• powieść Księga Blama Aleksandara Tišmy o akcji zagłady Serbów i Zydów w Nowym Sadzie w 1942 r. przez władze węgierskie.
• serię komiksową Partyzanci autorstwa serbskiego scenarzysty Ðorde Lebovicia i chorwackiego rysownika Julia “Jules’a” Radilovicia opowiadającą o partyzantach jugosłowiańskich walczących z Niemcami w czasie II wojny światowej.
• Pozdrowienia z Serbii. Dziennik komiksowy z czasów konfliktu w Serbii Aleksandara Zografa o wojnie na Bałkanach w latach 90.

Jest tego więcej więc polecam własne poszukiwania i podzielenie się swoimi znaleziskami.

Gambia

18 lutego 1965 r. Gambia uzyskała niepodległość od Wielkiej Brytanii. Po polsku niewiele jest dostępne.

• Lenrie Peters, zwany ojcem gambijskiej literatury, nie był tłumaczony na polski
• wiersze gambijskiich poetów dostępne m.in. w Poezji Czarnej Afryki (patrz wyżej).
• twórczość Mariamy Khan (po angielsku) obejmuje zarówno filmy jak i ksiązki.

Na pewno warto co nieco poczytać o początkach literatury gambijskiej czy o samym Lenrie Petersie.

Bośnia i Hercegowina

1 marca jest Dzień Niepodległości Bośni i Hercegowiny (po rozpadzie Jugosławii).

Kilka propozycji historii bośniackich:

• powieści Dževada Karahasana.
• książki Nenada Veličkovića.
• powieść Odłamki Ismeta Prcića o wojnie na Bałkanach w latach 90.
• książki z serii wydawniczej Biblioteka Pisarzy Sarajewa wydawnictwa Pogranicze, m.in. Mariny Trumić.

Litwa

Niepodległość od ZSRR ogłosiła 11 marca 1990 r.

Kolejny bliski nam kraj, o którym nie ma wiele informacji w mainstreamowych mediach czy dyskusjach. Trochę się zmieniło dzięki powieści Silva rerum Kristiny Sabaliauskaitė, ale wciąż zbyt mało. Byłem na Litwie, przede wszystkim na targach książki w Wilnie, ale i zwiedzałem Troki. Wróciłem z książką (wciąż nieprzeczytaną) – Vilnius. Wilno. Vilna. Three Short Stories wyżej wspomnianej Kristiny Sabaliauskaitė o Wilnie z perspektywy Litwina, Polaka i żyda.

Kilka propozycji tytułów po które można sięgnąć:

• Wiecznie zielony klon: Antologia opowiadań litewskich. przeł. Mieczysław Jackiewicz i Wiesława Kalita, Barbara Kalėdienė.
• powieść Gwiazdy epoki lodowcowej Renaty Šerelyté o dziewczynie z litewskiej prowincji.
• powieść Trzy dni w sierpniu Vytautasa Bubnysa czyli retrospektywną historię powojenną.
• Litwin w Wilnie Herkusa Kunčiusa czyli nietypowy powieściowy przewodnik po historii Wilna i Litwy.

O tych i innych książkach możesz podyskutować też w ramach grupy Kultura świata na Facebooku.

Dołączysz do wyzwania?

Znasz już którąś z tych książek? A może zaproponujesz inny tytuł?